Mediation en autisme

Zij: "Dat heb ik je al 1000 keer verteld". Hij kijkt schuin omhoog, alsof hij aan het tellen is, en zegt: "Nee hoor, dat heb ik je geen 1000 keer gezegd." Waarna zíj bijna ontploft door zijn antwoord.

Wat voor de één een heel feitelijk antwoord is (het was immers geen duizend keer), komt bij de ander erg sarcastisch over. Ziehier één van de misverstanden tussen mensen met een Autistisch Spectrum Stoornis (ASS) en mensen zónder. De één vat uitspraken letterlijk op en de ander let vooral op de ondertoon en figuurlijke betekenis. Mensen met autisme zijn van de feiten en de cijfers, terwijl de ander aan tafel misschien wel een gevoelsmens is die de ondertoon in de gesprekken veel belangrijker vind. Twee mensen die dezelfde taal spreken, maar volledig langs elkaar heen kunnen praten. 

Dat maakt mediation met mensen met autisme ook zo anders. Mediators krijgen standaard basisvaardigheden geleerd, echter zijn een aantal daarvan totaal onbruikbaar bij mensen met ASS. Sterker nog, als je ze teveel gebruikt werkt het averechts en breng je het gesprek en de relatie in gevaar. Een van die mediatortools is bijvoorbeeld het stellen van hypothetische vragen ("Stel dat..."). Werkt bij de meeste mensen prima om ze zich een bepaalde situatie voor te laten stellen, maar iemand met ASS kan weinig met zo'n vraag. Zelfde geldt voor gevoelsvragen; veel gebruikte en nuttig, maar niet handig in mediations waarbij één van de deelnemers ASS heeft.

Als mediator moet je weten welke vaardigheden je wel en welke je niet moet inzetten, moet je weten hoe je kunt tolken tussen twee mensen die dezelfde taal spreken maar tegelijkertijd een ander begrip van taal hebben. Moet je weten hoe de informatieverwerking in de hersenen functioneert van iemand met ASS. Moet je kunnen herkennen wanneer er een punthoofd aan zit te komen. Vaardigheden die je niet in de doorsnee mediationopleiding krijgt aangeleerd maar wel van cruciaal belang zijn.